عید قربان، قربانی عید
تا کنون قربانی‌شدن شتر را از نزدیک ندیده‌ام، اما یک‌بار به‌ناچار در فیلم عروسی یکی از بستگان که در مراسم عروسی او هنگام حضور عروس‌خانم به منزل جلوی پایش شتر قربانی شده‌بود دیدم. رقت‌بار بود. رقت‌بار.
شاید با توجه به این‌که برای بیش از ۹۹درصد مردم دنیا، خوردن خوراک تهیه‌شده از گوشت دام و طیور لذت‌بخش می‌باشد، قانون‌گذاران ــ که علی‌القاعده جزء همان جمعیت اکثر می‌باشند ــ تمایلی به نوشتن و وضع قانونی نداشته‌اند که قربانی‌کردن حیوانات به دست انسان‌ها را ممنوع کند.
و یا تمایل داشته‌اند و با توجه به توفق وجدان عمومی بشری با قربانی‌کردن، از وضع و جعل چنین قانونی صرف‌نظر نموده‌اند.
اما این موضوع به هیچ عنوان مانع فعالیت گروه‌های مدافع محیط زیست و حقوق حیوانات و طبیعت و ... از یک‌طرف، و مدافعین سلامت روانی جامعه از طرف دیگر نشده و با همین تلاش‌ها و اعلام‌خطرها در تمام جوامع مدرن کار کشتار دام و طیور به‌منظور تهیه خوراک انسان‌ها به کشتارگاه‌های صنعتی، خارج از شهرها، در محیطی با رعایت اصول بهداشتی و از همه مهم‌تر؛ دور از چشم شهروندان، به‌منظور کاهش آثار روانی مشاهده کشتار و خشونت و کمک به لطافت فضای شهرنشینی، منتقل شده، و کشتار خارج از این کشتارگاه‌ها غیرقانونی تعریف و مستحق مجازات شناخته شده‌است.
مردم ایران خاطره مخالفت آیت‌الله «خمینی» با ذبح گوسفند خارج از کشتارگاه در زمان اقامت ایشان در کشور فرانسه و این‌که ایشان قربانی‌شدن دام خلاف مقررات آن کشور را موجب حرمت شرعی ذبح و گوشت دانسته بودند را به‌خوبی به یاد دارند.
دیروز، روز میمون و فرخنده و مبارکی برای همه مسلمانان دنیا بود. روز عید. «عیدقربان». و بر اساس یک رسم دیرینه و سنت کهن، در تمام بلاد اسلامی در سراسر جهان، مراسم قربانی‌کردن گوسفند و شتر و ... با تشریفات و طی مراسم خاصی برگزار می‌شود.
دیروز ظهرهنگام از خانه خارج شدم، نزدیک مغازه ناگهان دیدم جمعیت قابل‌توجهی موتورسیکلت شادی‌کنان از خیابان وارد یک کوچه فرعی شده و به‌دنبال آن‌ها یک خودرو نیسان که شتر زبان‌بسته‌ای را به قربان‌گاه می‌برد، وارد کوچه شد و به‌دنبال آن هم موتور‌سیکلت‌سوارن شاد و شاداب دیگری که هرکدام چند جوان هم‌سن و سال را ترک موتور خود نشانده بودند، خودرو نیسان را به سمت قربان‌گاه مشایعت می‌نمودند.
برای تمام این کودکان و نوجوانان و جوانان و البته که همه مردم ایران، سال‌های زیادی است که شادی دیگر بی‌معنا شده و تمام شادی کودکانه و شادی‌های مخصوص دیگر سنین، و حتی مفهوم ارزنده و شاد «عید» خلاصه شده‌است به تماشای چنین مراسم‌های خشنی که متاسفانه باید گفت بر اساس یک باور اشتباه و غلط که باز باید متاسفانه گفت، نه‌تنها در عوام جامعه که حتی در اکثر خواص نیز نهادینه‌شده، و به همین دلیل اجازه و فرصت نقد و اعتراض را پیدا نکرده‌است.
همین معضل به‌تنهایی نقش برجسته‌ای در بازتولید خشونت به رنگ‌ها و نقش‌های دیگر داشته تا جایی که جماعت ایرانی را آن‌چنان قسی‌القلب نموده که در روز روشن به‌آسانی شاهد سلاخی یک هم‌نوع به دست هم‌نوعی دیگر بوده و بدون کمترین رقت قلبی ضمن تماشا به تصویربرداری از آن مشغول باشند.
همین نگاه محقر و برجسته‌کردن سمبلی از یک مراسم خشن دینی و توجه بیش از اندازه به آن و عدم توجه به سایر وجوه لطیف، آرامش‌بخش، عرفانی و روحانی دین، باعث شکل‌گرفتن تصویری خشن و در عین حال کاریکاتوری از دین در نگاه نسل حقیقت‌جوی معاصر در سراسر دنیا و در نتیجه گریز آن‌ها از دین و محرومیت دائمی از سرچشمه و آبشخور بزرگ معرفت و معنویت و عرفان شده است.
در سویی دیگر بدون تردید میتوان گفت که قربانی‌کردن تعداد قابل‌توجهی دام در یک روز در اکثر بلاد مسلمان، منجر به اسراف و حیف و میل طبیعی گوشت در شرایطی می‌شود که، در اکثر کشورهای جهان و خصوصا کشورهای مسلمان جمعیت کثیری از مردم با فقر شدید دست به گریبان بوده و هر روز شاهد آمار بالای مرگ و میر در اثر گرسنگی می‌باشند.
در چنین شرایطی آیا وقت آن نرسیده است که روشن‌فکران مسلمان همتی نموده، ضمن بررسی شرایط جهان معاصر ترتیبی اتخاذ نمایند تا صدای مردم گرسنه در سراسر جهان به نوعی به گوش متولیان صدور فتوا و مراجع تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز در عرصه دین رسیده و آثار و نتایج خسارت‌بار مادی و معنوی رفتارهای این‌چنین در مراسم معنوی عید قربان و مراسم‌های مشابه مسیری به‌تر، به‌سمت معنویت و عرفان و دین به معنای درست پیدا کند؟
درهمین رابطه:
و این عید خونین
