وب‌نوشته‌های یک شیشه‌بر

علی مصلحی
وب‌نوشته‌های یک شیشه‌بر

روزنامه‌نگاری که کارمند بانک بوده و اکنون شیشه‌بری می‌کند

طبقه بندی موضوعی
بایگانی
پیوندها

۵ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «اخلاق حرفه‌ای روزنامه‌نگاری» ثبت شده است

سه چهار سال پیش که تلوزیون بی‌بی‌سی فارسی تازه فعالیتش با همراهی تعدادی از خبرنگاران جوان ایرانی ــ که در بخش‌های مختلف آن مشغول برنامه‌سازی و اجرا بودند ــ رونق گرفته، و برنامه‌های آن در پوشش حوادث پیرامون انتخابات ریاست‌جمهوری ۸۸ مخاطب زیادی پیدا کرده بود، بعضی از رسانه‌های اقتدارگرا در ایران برای کاهش تاثیر رسانه‌ای و به خیال خودشان بی‌اثر کردن کار حرفه‌ای آن رسانه، به تخریب مدیر و کارمندان آن متوسل شده و با جعل بعض اخبار دروغ به نقل از منابعی موهوم، مدیر این شبکه را به آزار جنسی و تجاوز به تعدادی از مجریان و برنامه‌سازان این شبکه متهم کردند.
 در بعض موارد نیز پا را فرا‌تر نهاده و مدیر این شبکه را متهم نمودند که وی شرط استخدام و پذیرفته‌شدن برای تعدادی از مجریان زن آن شبکه را برقراری رابطه جنسی با خود قرار داده است.

اتهاماتی که نه‌تنها در هیچ محکمه‌ و دادگاهی ثابت نشده، بلکه در هیچ دادگاهی ثبت و طرح و بررسی هم نشده بود و بعض شواهد عینی ادامه همکاری فاقد تنش و چالش مجریان و مدیر شبکه حاکی از جعلی و کذب و از ریشه بی‌اساس بودن آن بود.

 آن زمان اکثر فعالین رسانه‌ای نسبت به این رفتار خلاف اخلاق از منظر کلی و مغایر با قواعد حرفه‌ای اخلاق رسانه از منظری دیگر واکنش نشان داده و به شدت به آن اعتراض کردند.

چند سال پس از آن اتفاق و آن حاشیه‌ و بداخلاقی‌ها، این‌روزها یک فایل صوتی و در ادامه آن یک فایل تصویری متعلق به یک مجری خانم از شبکه ایرانی پرس‌تی‌وی که مدیر آن شبکه را به آزار جنسی نسبت به خودش متهم می‌کند، توسط صفحه فیس‌بوک یک رسانه باسابقه آنلاین منتشر و سپس بلافاصله توسط اکثر رسانه‌های همسو با آن صفحه اجتماعی بدون کمترین پرسش یا واکنشی هم‌رسانی و پوشش وسیع داده شد.

این اتفاق درحالی افتاد که تعدادی از همان افراد و رسانه‌هایی که در مورد جعل و انتشار اخبار کذب توسط «باشگاه خبرنگاران جوان» در جبهه مخالفت با آن رسانه و در سمت دفاع از اخلاق و حقوق مدیر و مجریان شبکه بی‌بی‌سی بودند، در این فقره سوگ‌وارانه در جبهه هم‌رسانی و دامن‌زدن به اتهامی بودند که به صرف ادعای یک انسان مطرح و صرفا مورد ادعا قرار گرفته و در هیچ دادگاهی اثبات نشده و متهم یادشده مجرم شناخته نشده است.

به همان اندازه که احتمال دارد این فایل صوتی و تصویری منتشرشده عین واقعیت و حق با منتشرکننده و مدعی باشد، به همان اندازه هم این احتمال وجود دارد که هردو فایل منتشرشده و ادعا جعلی و صرفا برای یک آبروریزی با یا بدون دلیل طراحی شده باشد. این‌که کدام احتمال درست و دقیق است را رای دادگاه و پس از طی کردن مسیر قانونی مشخص می‌کند.

در قبال چنین ادعایی، پاسداران مرزهای اخلاق و صیانت از حقوق انسان و مدافعان سلامت فضای رسانه‌ای، باید فرد مدعی را به محکمه و طرح و اقامه دعوی در دادگاه دلالت می‌کردند و پس از آن اگر رای قاضی بر مجرمیت متهم صادر می‌شد، آن‌گاه اخبار محکومت او را پوشش داده و منتشر می‌کردند.

مدیر شبکه‌ بی‌بی‌سی و مدیر شبکه پرس‌تی‌وی در مقابل قانون مساوی هستند و به همان اندازه که در مقابل قانون مساوی هستند، وظیفه‌ای اخلاقی و حرفه‌ای همه اهالی رسانه و ارباب اخلاق در هر سمت و جناحی ایجاب می‌کند که از حقوق آن‌ها به یک‌سان دفاع کند.
این‌که این دو رسانه و خط‌مشی و اهداف آن با هم متفاوت است و شاید سیاست رسانه‌ای یکی مغایر آزادی و حقوق بدیهی انسانی باشد، در اصل موضوع تفاوتی ایجاد نمی‌کند و توجیه‌کننده سکوت در مقابل پایمال‌شدن حق یک نفر و اعتراض در قبال پایمال شدن حق دیگری نیست.
 این‌که نه‌تنها دفاع نمی‌شود بلکه غیرمنصفانه در حمله هم مشارکت می‌شود خود داستانی از شوربختی ماست که «قانون» را به نفع و از چشم خودمان می‌بینیم.
این نوشته در زیتون این‌جا

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ بهمن ۹۴ ، ۰۶:۵۱
علی مصلحی

از بلوغ هسته‌ای تا بلوغ خبری

پنجشنبه, ۷ ارديبهشت ۱۳۹۱، ۰۱:۴۱ ب.ظ

اگرچه مسؤلیت اظهارت طرف گفت‌وگوی یک رسانه در مصاحبه مطبوعاتی، تا اندازه زیادی با بیان‌کننده آن اظهارات و مصاحبه‌شونده است، و اگر ادعایی در اظهارات مصاحبه‌شونده باشد، اثبات آن با خود اوست، اما این اصل به هیچ عنوان نافی مسؤلیت کامل یک رسانه در قبال پاسخ‌ها و حرف‌ها، و ادعاهایی که از طرف مصاحبه می‌شنود نیست، و بر این مبنا یک رسانه حق ندارد هر حرف و ادعایی که در یک مصاحبه رد و بدل می‌شود را بی‌کم و کاست منتشر کند، و یا در صورتی که اظهاراتی خلاف عقل صورت گرفته توضیحات خود را برای توجیه خوانندگان بدان اضافه نکند.

بر اساس هدف غایی رسانه‌ها که آگاهی‌بخشی شفاف به مخاطبین است، رسانه موظف است اگر با اظهارات فنی ویژه‌ای برخورد کرد که از کم و کیف آن آگاهی کامل ندارد، حتما آن‌ها را با یک منبع و کار‌شناس موثق در میان گذشته و پس از چک‌کردن و اطمینان از صحت آن ادعا‌ها و اظهارات بر اساس استانداردهای علمی و فنی، اقدام به انتشار آن‌ها نماید.

بدیهی است چنان‌چه پس از طی‌شدن چنین پروسه‌ای بازهم اشکالی وجود داشته باشد و واکنش‌ مخاطبین را برانگیزد، رسانه می‌تواند، برای توجیه خود به این اقدامات استناد کرده و از خود سلب مسؤلیت نماید.

وب‌سایت «کلمه» اخیرا مصاحبه‌ای با «محمد‌ نوری‌زاد» انجام داده‌است. در قسمتی از آن مصاحبه و در پاسخ به یکی از سؤالات خبرنگار سایت، «نوری‌زاد» ادعایی را مطرح‌نموده که به‌طور کامل مغایر با واقعیت بوده و از منظر علمی کاملا مردود است.
 
«نوری‌زاد» می‌گوید: «من شاید باور نکنید موافق حساسیت مجامع جهانی دربارهٔ جریان هسته‌ای خودمان هستم. چرا؟ چون ما به بلوغ هسته‌ای نرسیده‌ایم و ممکن است بعد‌ها کار دست خودمان و مردمان جهان بدهیم ... ما کجا به بلوغ هسته‌ای رسیده‌ایم آن‌جا که در ساک مسافران بی‌خبر مکهٔ خودمان اسلحه مخفی می‌کنیم و به عربستان می‌فرستیم؟ یا به محض شلیک آمریکایی‌ها و زدن هواپیمای مسافربری ما، داد و قال سرمی دهیم که‌ ای دنیا این آمریکایی‌های نامرد را ببینید که به هواپیمای مسافربری هم رحم نمی‌کنند؟! اما دم برنمی‌آوریم که در سایه‌ی معکوس‌‌ همان هواپیمای مسافربری جنگنده‌های خود را مخفی کرده بودیم تا از رادار ناو آمریکایی فرار کنند و به او ضربه بزنند. در قاموس بلوغ ما آیا یک زنگ خطری فعال نشد که ممکن است آن همه مسافر بی‌پناه به‌خاطر هوش زیاد ما جان‌ِشان را از دست بدهند؟»

بحث استتار هواپیماهای جنگی در سایه هواپیماهای مسافربری به‌شکلی که در سایه امواج هواپیمای مسافربری تبدیل به یک هواپیمای رادارگریز شود، بیش‌تر به یک جوک می‌ماند. براساس کدام تئوری هواپیمای مسافربری می‌تواند یک هواپیمای جنگی را پوشش دهد؟
 
این ادعا در یک نگاه ساده و ابتدایی هم، آن اندازه از شک و احتمال را دارا بوده که لازم باشد، به این سادگی از کنار آن رد نشده و در مورد صحت و سقم و گشودن گره‌های علمی و فنی آن، با اهل فن و خبره‌ای مشورت شود.

از طرفی آقای «نوری‌زاد» آدم همه‌فن‌حریفی نیست. اکثر این اطلاعات را از منابعی در درون حاکمیت دریافت می‌نماید. گمان نمی‌رود معیار و محک دقیقی وجود داشته‌باشد برای تشخیص آن‌که کدام‌یک از نیروهایی که با ایشان در تماس هستند ــ و اکثرا هم چنان‌که خودش اشاره می‌کند مخفیانه و هم‌راه با ترس می‌باشد ــ از طرف حاکمیت هستند و تظاهر به رفاقت می‌کنند، و کدام‌یک صادق هستند. هیچ بعید نیست، چنین ادعاهایی از طرف حاکمیت و با هدف ویژه بی‌آبروکردن آقای «نوری‌زاد» از یک طرف و از طرف دیگر تعمیم چنین خطایی به تمام ادعاهای درست سابق ایشان، طراحی، و در قالب «اسرار پشت پرده» در اختیار ایشان قرار گرفته باشد.

 در هر صورت سایت «کلمه» به‌عنوان منتشر‌کننده آن اطلاعات غلط علمی موجود در اظهارات و ادعاهای طرف مصاحبه‌اش، و کنترل‌نکردن آن اطلاعات قبل از سنجش علمی، مرتکب خطا و گاف رسانه‌ای شده‌است.

با این وجود هیچ انسانی با همه دقت و وسواس، بری از خطا و اشتباه نیست و به طریق اولی هیچ رسانه‌ای که توسط انسان مدیریت می‌شود هم نمی‌تواند به‌طور کامل دقیق و بدون اشتباه باشد. به همین دلیل سازوکارهای اصلاح و جبران اشتباه هم در همه‌جا و خصوصا رسانه‌ها طراحی و تعریف شده‌است.

 انتظار می‌رود وب‌سایت «کلمه» نسبت به اصلاح این خطای آشکار خود اقدام و اعتماد  صدمه‌دیده مخاطبین خود را به نحو مقتضی ترمیم نماید.
مرتبط:
دسته گلی دیگر از منافقین

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ ارديبهشت ۹۱ ، ۱۳:۴۱
علی مصلحی

آفتاب آمد دلیل آفتاب

جمعه, ۴ شهریور ۱۳۹۰، ۰۳:۴۲ ق.ظ

خبرگزاری «فارس» در توضیحاتی مدعی شده‌است که نوار صوتی مصاحبه‌ای که «فارس» ادعا نموده بود با حجة‌الاسلام «انصاریان» داشته ــ و بلافاصله دفتر ایشان تکذیب نمود ــ را در اختیار دارد و عندالزوم منتشر خواهد نمود.

 از مفاد توضیحات «فارس» چنین به‌نظر می‌رسد که دوتن از هم‌کاران این خبرگزاری در محل سخن‌رانی این استاد حوزه حاضر و از ایشان سؤالاتی پرسیده و پاسخ‌هایی را هم گرفته‌اند. اما خود را خبرنگار از طرف هیچ رسانه‌ای معرفی ننموده‌اند. اتفاقی که معمولا در حاشیه چنین مراسم‌هایی فراوان واقع می‌شود.

تا این‌جای کار اتفاق یا مسئله خاصی نیست. اما موضوع از آن‌جا خاص و مورد توجه می‌شود که ناگهان خبرگزاری «فارس» متن حاوی اطلاعاتی خاص از طرف این استاد را به‌عنوان مصاحبه روی خروجی خود قرار می‌دهد.
این اتفاق واکنش دفتر انصاریان  را به‌دنبال داشته و حالا خبرگزاری «فارس» به‌دنبال آن واکنش و تکذیبیه مدعی شده‌است که نوار صوتی مصاحبه یادشده را منتشر خواهدکرد.

در این‌باره یادآوری و توجه به چند نکته خالی از لطف نیست:
 اول براساس اخلاق روزنامه‌نگاری و اصول حرفه‌ای رسانه‌ای، خبرنگار موظف است هنگام انجام مصاحبه رضایت دقیق مصاحبه‌شونده را پس از دادن اطلاعات کامل به وی به‌دست آورد. اصول اخلاقی فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران ‏تصریح می‌دارد: «روزنامه‌نگار تنها باید با استفاده از روش‌های ‏منصفانه، خبر، عکس و سایر اطلاعات را به‌دست بیاورد. یک ‏راه منصف‌بودن این‌است که همیشه خود را خبرنگار معرفی ‏کنید، برای به‌دست آوردن اطلاعات سر مردم کلاه ‏نگذارید، خود را جای کس دیگری جا نزنید و کسی را ‏تهدید نکنید.»
بنابراین در صورت چنین اتفاقی اقدام خبرنگار «فارس» نافی اخلاق رسانه‌ای و ناقض اصول حرفه‌ای رسانه بوده و محکوم است.

دوم: همه می‌دانند یک نوع از تُن صدایی که به‌راحتی می‌تواند مورد تقلید و شبیه‌سازی دیگران قرار بگیرد، تُن صدایی است که لحن کلام آقای «انصاریان» دارد و اتفاقا سابقه هم دارد که یک‌بار دیگر نیز یک نوار سخن‌رانی نزدیک به نیم ساعت از ایشان مورد شبیه‌سازی، تقلید و سو‌ءاستفاده قرارگرفت، که بلافاصله مفاد آن نوار صوتی و انتساب آن به ایشان مورد تکذیب قرارگرفت و آن‌زمان از طریق بیانیه مکتوب به اطلاع شهروندان رسید.

من نمی‌خواهم شخص یا رسانه‌ای را به این رفتار متهم کنم. ولی در شرایطی که رسانه‌ای سعی در متهم‌کردن دیگران، آن‌هم یک استاد بلند‌پایه اخلاق حوزه دارد باید متوجه باشد که همین احتمال در مورد آن رسانه هم می‌تواند صادق باشد، که قصد دارد برای فریب مخاطبین خود نوار صوتی آقای انصاریان و مصاحبه مورد ادعا را جعل و شبیه‌سازی نماید. جدای از آن‌که این رسانه کارنامه سیاهی از چنین سوابقی در پرونده دارد و زمینه الصاق چنین اتهامی به آن رسانه بسیار راحت‌تر و نزدیک‌تر است تا یک استاد اخلاق حوزه.

 سوم آن‌که: بر فرض آن‌که حق با خبرگزاری «فارس» باشد و استاد «انصاریان» دروغ می‌گوید. با چنین فرضی دیگر «فارس» می‌خواهد به چه کسی افترا بزند و از چه کسی سلب افترا کند؟ غیر از آن‌َست که اثبات دروغ‌گویی یک استاد اخلاق حوزه، مقدمه لازم اثبات عمق فساد در دستگاه جمهوری اسلامی خواهد بود و به قولی: آفتاب آمد دلیل آفتاب.

مرتبط:
وقتی اخلاق در رسانه موضوعیت ندارد

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ شهریور ۹۰ ، ۰۳:۴۲
علی مصلحی

«آینده‌نیوز» و نقض حریم خصوصی شهروندان

جمعه, ۲۱ مرداد ۱۳۹۰، ۰۴:۳۵ ق.ظ

کسب درآمد حلال و افزایش سرمایه و نحوه خرج‌کردن آن جزء حقوق قانونی هر شخص است و هیچ شخص، مقام، یا رسانه‌ای حق ندارد مانع از کسب درآمد یا افزایش سرمایه شخصی شهروندان شده و یا درباره نحوه هزینه‌نمودن آن، صاحب سرمایه را به هر وسیله‌ای تحت‌فشار قرار دهد.

وب‌سایت «آینده نیوز» که خود را «رسانه مستقل ایرانیان» معرفی می‌نماید، در تاریخ بیستم مردادماه ۹۰ با انتشار یادداشتی تحت عنوان «جابر انصاری‌ها و عسگراولادی‌های مسلمان، از بیل گیتس چه کم دارند؟» به قلم «مهدی‌خرم‌دل» به‌سادگی اصول بنیادی و اساسی احترام به حقوق و آزادی‌های فردی، موضوع اغلب قوانین عمومی و تخصصی از جمله قانون اساسی کشور و اصول حرفه‌ای اخلاق روزنامه‌نگاری را نادیده گرفته، و ضمن نقض بی‌طرفی و عدم قضاوت نسبت به سوژه خبر، آشکارا حریم خصوصی و اسرار شخصی دوتن از شهروندان خوش‌نام کشور را نقض نمود.

اصل ۴۰ قانون اساسی تصریح می‌دارد: «هیچ‌کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد.»
بدون کم‌ترین تردید «حق‌ آزادی‌بیان» به‌هیچ رسانه‌ای اجازه «اضرار به‌غیر یا تجاوز به منافع عمومی» را نمی‌دهد.

همچنین اصل ۶ از اصول بین‌المللی اخلاق حرفه‌ای در روزنامه‌نگاران نیز حفظ حریم و اسرار خصوصی و شؤون انسانی که با قوانین ملی و بین‌المللی مربوط به حفظ حقوق و شهرت افراد، منع افترا، تهمت، توهین و مخدوش کردن شهرت افراد هم‌آهنگ است را، بخشی لاینفک از معیارهای حرفه‌ای روزنامه‌نگاری می‌داند.

این‌که سرمایه‌داری در گوشه دیگری از عالم تمام سرمایه خود را بین فقرا تقسیم نموده و کشور نویسنده یادداشت با تعداد قابل‌توجه فقیران دست به گریبان است، به هیچ عنوان مجوزی برای رسانه مذکور صادر نمی‌کند که با ذکر نام اشخاص آن‌هم با تصریح در تیتر نوشته، شهروندان خوش‌نام و سرمایه‌دار کشور خود را مورد مواخذه قرار دهد.
این نوشته در آینده نیوز

مرتبط
شرق و احترام به اصول روزنامه‌نگاری

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۱ مرداد ۹۰ ، ۰۴:۳۵
علی مصلحی

شرق و احترام به اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری

يكشنبه, ۱۶ مرداد ۱۳۹۰، ۰۴:۲۳ ق.ظ

روزنامه «شرق» که از ابتدای کار تلاش زیادی نموده‌است که رفتار رسانه‌ای خود را تا حد امکان با اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری منطبق نماید، و در این راه به‌گواهی اکثر مخاطبین و کارشناسان درصد موفقیت بالایی نیز داشته است، در شماره ۱۳۱۰ روز چهارشنبه ۱۲مرداد خود، در یک تلقی اشتباه ابتدایی‌ترین اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری را فراموش، و متن سؤال کاربر یک سایت و پاسخ مدیر آن‌را دقیقا از تارنمای مربوطه برداشت، و ذیل عنوان «بن‌بستی نداریم، چاره‌جویی نمی‌خواهیم» و با عنوان «در پاسخ به این سؤال شرق» در روزنامه منعکس نمود.

اگرچه با توجه به شباهت نام کاربر وب‌سایت «آهنگ‌راه» و تنظیم‌کننده گزارش روزنامه «شرق» می‌توان حدس زد که کاربر مربوطه از طرف روزنامه سؤال خود را پرسیده است، اما شایسته است متوجه باشیم شخصیت حقیقی ما با شخصیت حقوقی کارمند و نماینده یک رسانه دو شخصیت مستقل است.

در اصول اخلاقی فدراسیون بین‌المللی روزنامه‌نگاران ‏آمده‌است: «روزنامه‌نگار تنها باید با استفاده از روش‌های ‏منصفانه، خبر، عکس و سایر اطلاعات را به‌دست بیاورد. یک ‏راه منصف‌بودن این‌است که همیشه خود را خبرنگار معرفی ‏کنید، برای به‌دست آوردن اطلاعات سر مردم کلاه ‏نگذارید، خود را جای کس دیگری جا نزنید و کسی را ‏تهدید نکنید.» ‏باید هنگام اعلام سؤال اشاره دقیق شود که آیا این یک سؤال شخصی است و یا سؤال از طرف روزنامه است که شخص به نمایندگی از طرف آن روزنامه می‌پرسد.

در توضیحی و تذکری که «محمدخویینی‌ها» مدیر سایت مورداشاره در وب‌سایت خود آورده، به این مورد اشاره و اعتراض، و از «شرق» خواسه‌شده که در شماره آینده منتشره نسبت به درج این مطلب اقدام نماید.
این نوشته در نیوزبان 

مرتبط:
سلاخی اخلاق به پای سیاست
رسانه‌های ایران خبر تولید نمی‌کنند

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ مرداد ۹۰ ، ۰۴:۲۳
علی مصلحی