بیاعتنایی به قواعد نوشتن خبر
«بالاترین» را بالا و پایین میکردم که چشمم خورد به خبر محکومیت جاسوس ایرانی در اسراییل به ۷ سال زندان. لینک را باز کردم ببینم چی هست. در ایران اگر کسی متهم به جاسوسی برای اسراییل شود، بعید است به کمتر از حبس ابد محکوم شود. مجازات ناچیز موردی مشابه در اسراییل برایم جالب بود.
خبر از «صدای آمریکا» بود. بیاعتنایی به ابتداییترین استانداردهای نوشتن خبر باعث شد از خیر خبر بگذرم و برگردم به بالاترین.
چند صفحه بعد همین خبر را اینبار از «بیبیسی» دیدم. لینک را باز کردم تا خبرنویسی رسانهی حرفهای «بیبیسی» را ببینم و آنرا با «صدای آمریکا» مقایسه کنم و بعد شاید یادداشتی بنویسم در مقایسه یک خبر واحد با دو تحریر متفاوت از دو رسانه. با کمال تعجب دیدم همان نگارش «صدای آمریکا» در «بیبیسی» با تغییراتی اندک کپی شده است. بدون کمترین توجه به اصول، قواعد و استانداردهای متعارف خبرنویسی.
در تیتر خبر از واژه «جاسوس ایران» استفاده شده. این تیتر «بیطرفی» رسانه را زیر سؤال میبرد؛ شخص موردنظر به جاسوسی متهم شده و محکومیت وی هنوز تاییدنهایی نشدهاست اگرچه وکیل متهم حکم را منصفانه خوانده و گفته قصد شکایت به دادگاه تجدیدنظر را ندارد
پاراگراف بعد از لید به جای پوشش خبر مربوط به تیتر، پیشینه خبر «یعنی بازداشت متهم جاسوسی در سال ۲۰۱۳ را پوشش داده است. این رعایت نکردن مدل «هرم وارونه» در خبرنویسی شاید خیلی مهم نباشد، اما مهمتر از آن استفاده از عنوان احترامآمیز «آقا» برای «علی منصوری» است که خلاف اصول حرفهای نوشتن خبر است. عناوین احترامآمیز «آقا، خانم، جناب، ملکه و...» با رعایت اصولی مخصوص به خود رسانهها، فقط در مورد افراد عالیرتبه آنهم با رعایت مراتبی موجه است. این اشکال تا پایان خبر سهبار دیگر در مورد «علی منصوری»، یکبار در مورد وکیل وی و یکبار هم در مورد «نتانیاهو» تکرار میشود.
همچنین نام کوچک «علی منصوری» تا پایان خبر چندینبار تکرار میشود، در حالی که براساس قواعد خبرنویسی نام و نام خانوادگی کامل سوژه یا منبع خبر فقط در پاراگراف اول یا لید آمده و در پاراگرافهای بعد، فقط به نوشتن نام خانوادگی آنها بسنده میشود.
«بیبیسی» تلاش زیادی برای رعایت استانداردهای خبر داشته است. همین تلاش به علاوه رویکرد علمی و همراهی پایاپای با تکنولوژی روز و به قولی «آپدیت» بودن، اعتبار قابل توجهی برای این رسانه در سطح جهان فراهم کرده است.
بیتوجهی به اصول حرفهای نوشتن خبر میتواند لطمه شدیدی به اعتماد مخاطبین یک رسانه بزند و فقدان یا کمکاری «دیدهبانی خبر» در یک رسانه میتواند در درازمدت به کاهش اعتبار یک رسانه منجر شود.